BUDŻETOWANIE KOSZTÓW WEDŁUG ZASOBÓW

mgr Krzysztof Rybarczyk

4. Koncepcja zasobów prostych i zasobów złożonych

Dla celów budżetowania i rachunku kosztów można zaproponować wydzielenie czterech rodzajów zasobów:

1. Materiały.
2. Pracownicy.
3. Urządzenia.
4. Pomieszczenia.

Można zaobserwować, że powyższe rodzaje zasobów różnią się istotnie pod względem co najmniej trzech kwestii:

• sposób zarządzania i rodzaj podejmowanych decyzji - w związku z tym różne są potrzeby informacyjne zarządzających w odniesieniu do każdego z typów zasobów;
• sposób w jaki następuje nabycie, zaangażowanie, wykorzystanie, zużywanie, zwolnienie lub likwidacja zasobów - co ma swoje implikacje w modelu kosztów jako finansowego wyrazu zużycia zasobów;
• koncepcja wyceny, sposób pomiaru i ewidencji, technika ewidencji kosztów - co ma wpływ na dostępność informacji o kosztach oraz na jakość tej informacji.

Z perspektywy rachunku kosztów, koszty zdefiniowanych powyżej typów zasobów mają charakter kosztu złożonego (kalkulowanego), ponieważ mogą być rozłożone na prostsze elementy kosztowe (koszty proste). Proponuje się zatem, aby zasoby ekonomiczne (materiały, pracownicy, urządzenia i pomieszczenia) określać mianem zasobów złożonych, natomiast ich części składowe - mianem zasobów prostych.

Rysunek 2
Przykład ujęcia kosztów zasobów
Źródło: opracowanie własne

kliknij aby powiększyć

Rachunek kosztów działań postrzegany jest przede wszystkim jako narzędzie planistyczne i analityczne, którego wdrożenie nie ma na celu zastąpienia księgowej ewidencji kosztów. Poziom szczegółowości danych kosztowych ujętych w modelu, powinien zapewniać elastyczność jego funkcjonowania, umożliwiającą dostarczenie informacji dla rozwiązania różnorodnych problemów decyzyjnych w przedsiębiorstwie. Niepożądana będzie zatem zarówno szczegółowość, która wynika bezpośrednio z najniższego stopnia analityki księgowej, jaki i wprowadzenie gotowych danych o zasobach złożonych, co z kolei komplikuje uzgodnienia i porównania z kosztami rzeczywistymi w systemie księgowym. Przykładem agregacji danych o zasobach prostych w celu uniknięcia nadmiernego skomplikowania przy zachowaniu niezbędnej elastyczności modelu mogą być:

• określenie przeciętnych kosztów dla grup pracowników, zamiast każdego pracownika osobno - co wynika z założenia wzajemnej zastępowalności pracowników w ramach danej grupy zaszeregowania, bez względu na możliwe różnice wynagrodzeń;
• określenie przeciętnych kosztów dla grup jednorodnych maszyn i urządzeń, które są wzajemnie zastępowalne i których koszty eksploatacji są zbliżone;
• szczegółowe określenie kosztów materiałów tylko dla najważniejszych indeksów materiałowych i grupowanie mniej istotnych materiałów (np. "materiały remontowe", "materiały biurowe").