Sprawozdawczość finansowa w postępowaniach upadłościowych w Polsce

Prof. dr hab. Gertruda Krystyna Świderska,
artykuł wygłoszony na konferencji nt. Postępowanie wtórne i Sprawozdawczość finansowa w upadłościach w Polsce i w krajach Unii Europejskiej
zorganizowanej przez Portal BANKRUT S.A., Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów oraz Ministerstwo Sprawiedliwości w dniach 8-11.06.2005r.

4. Sprawozdanie finansowe w jednostce, w której ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego

Celem sprawozdania finansowego, które na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości, zgodnie z art. 307.1 Ustawy puin ma obowiązek sporządzić syndyk, "jest dostarczenie sędziemu - komisarzowi informacji o stanie majątkowym masy upadłości i o przypuszczalnym wyniku postępowania upadłościowego" . Sprawozdanie to sporządza syndyk na podstawie spisu inwentarza i innych dokumentów upadłego oraz oszacowania. "Spis inwentarza jest spisem wszystkich składników majątku upadłego. Składniki majątkowe umieszczone w spisie inwentarza powinny być przez spisującego oszacowane, tzn. powinna być określona ich aktualna cena rynkowa" Po dokonaniu spisu inwentarza z jego oszacowaniem należy sporządzić plan likwidacyjny masy upadłości oraz preliminarz wydatków całego postępowania upadłościowego .
Zgodnie z art. 45 ust 1 Ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Art. 12 ust 2 pkt 6 uor stanowi, że księgi rachunkowe zamyka się na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości.
Pojawia się więc pytanie czym będzie się różniło sprawozdanie finansowe sporządzone przez jednostkę postawioną w stan upadłości obejmującą likwidację masy upadłości, od sprawozdania jednostki o której mówi art. 29 ust 1 uor? Sprawozdanie finansowe stanowi bowiem w tym przypadku podstawę przeprowadzenia likwidacji masy upadłości.
Czy i w jakim stopniu zapis art. 307.1 Ustawy puin wskazujący na podstawę sporządzanego sprawozdania finansowego, może mieć wpływ na jego kształt, a więc:

• Czy uwzględnimy w aktywach bilansu masę upadłości, określoną w art. 68.1.Ustawy puin, czyli ustalona na podstawie wpisów w księgach rachunkowych oraz dokumentów bezspornych,
• czy dokonamy wyceny składników aktywów według art. 29 ust 1 uor, czy przy uwzględnieniu art. 69.1 Ustawy puin, tzn. w oparciu o spis inwentarza z oszacowaniem;
• w jaki sposób ustalimy wielkość zobowiązań, czy uwzględnimy wierzycieli, którzy figurują w księgach jednostki, czy umieszczonych na liście wierzytelności?

Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) nr 5 - Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana wskazuje na inne, niż art. 29 ust 1 zasady wyceny środków trwałych. Zgodnie z art. 29 ust. 1 UoR, wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia lub kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, a także odpisy z tytułu utraty wartości. MSSF nr 5 wymaga by (par 1):

• aktywa trwałe, które spełniają kryteria klasyfikacji jako przeznaczone do sprzedaży , były wyceniane w kwocie niższej z wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia, a amortyzacja takich aktywów została zaprzestana oraz
• aktywa, które spełniają kryteria klasyfikacji jako przeznaczone do sprzedaży, były prezentowane oddzielnie w bilansie, zaś wyniki działalności zaniechanej były prezentowane oddzielnie w rachunku zysków i strat.