Sprawozdawczość finansowa w postępowaniach upadłościowych w Polsce

Prof. dr hab. Gertruda Krystyna Świderska,
artykuł wygłoszony na konferencji nt. Postępowanie wtórne i Sprawozdawczość finansowa w upadłościach w Polsce i w krajach Unii Europejskiej
zorganizowanej przez Portal BANKRUT S.A., Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów oraz Ministerstwo Sprawiedliwości w dniach 8-11.06.2005r.

3. Sprawozdanie finansowe w jednostce, w której ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu

Ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu i ustanowienie zarządu własnego upadłego oznacza, że wierzyciele są zainteresowani w utrzymaniu przedsiębiorstwa upadłego. Czy można więc przyjąć, że jednostka będzie kontynuowała swoją działalność, że wśród zainteresowanych sytuacją finansową jednostki będą nie tylko wierzyciele lecz także klienci, agendy rządowe i samorządy, pracownicy i ich związki, przedsiębiorstwa konkurencyjne, inwestorzy, zarządzający firmą? Czy przy sporządzaniu sprawozdania finansowego na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości, zgodnie z art. 180.1. Ustawy (puin) z dnia 28 lutego 2003r., Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z dnia 9 kwietnia 2003r., Nr 60, poz. 535) nadzorca sądowy powinien przyjąć założenie kontynuacji działalności przez jednostkę?

Czy cel sporządzania sprawozdania finansowego w wymienionej sytuacji jest podobny jak w przypadku, gdy jednostka nie jest zagrożona upadłością, skoro zgodnie z art. 61. Ustawy puin majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego? Pojawia się więc pytanie czym będzie się różniło sprawozdanie finansowe sporządzone przez jednostkę postawioną w stan upadłości z możliwością zawarcia układu od sprawozdania jednostki nie zagrożonej upadłością?

Jeśli przyjmiemy, że wierzyciele są zainteresowani utrzymaniem przedsiębiorstwa upadłego i założymy, że jednostka będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć przyszłości:

• Czy uwzględnimy w aktywach bilansu masę upadłości, określoną w art. 68.1.Ustawy puin, czyli ustaloną na podstawie wpisów w księgach rachunkowych oraz dokumentów bezspornych,
• czy dokonamy wyceny składników aktywów według tych samych zasad jakie stosujemy dla przedsiębiorstw niezagrożonych upadłością, czy też przy uwzględnieniu art. 69.1 Ustawy puin, tzn. w oparciu o spis inwentarza z oszacowaniem;
• w jaki sposób ustalimy wielkość zobowiązań, czy uwzględnimy wierzycieli, którzy figurują w księgach jednostki, czy umieszczonych na liście wierzytelności?

Ustawa z 29 września 1994 r. rachunkowości stanowi o sporządzaniu sprawozdania finansowego na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, czyli zgodnie z art. 12 ust 2 pkt 6 uor, na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości . Z zapisów ustawy o rachunkowości nie wynikają specyficzne obowiązki sprawozdawcze dla jednostek postawionych w stan upadłości z możliwością zawarcia układu. Należałoby więc domniemywać, że w tym przypadku jednostki sporządzają sprawozdanie finansowe takie jak jednostki niezagrożone upadłością. Pojawia się pytanie, czy takie sprawozdanie odpowiada wymaganiom określonym w ustawie puin?